سید حمید حسینی کارشناس اقتصادی در گفت‌وگویی با اشاره به ضرورت مقابله با ورود کالاهای لوکس و قاچاق به کشور بیان کرد: در شرایطی که در جنگ اقتصادی و کمبود منابع ارزی قرار داریم، مشاهده می‌شود که برخی کالای غیرضرور و به نوعی لوکس از طریق گمرکات کشور وارد می شود.
ایشان اظهار داشت: بخشی از این کالاها به خاطر این است که سیستم تعرفه بندی کالاها در گمرک ایرادت و مشکلاتی دارد که این اجازه را به سواستفاده کنندگان می دهد که کالای مورد نظر خود را در ردیف کالایی گروه خاصی وارد کنند و امکان تشخیص و نظارت دقیق را از بین می برد.
این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: ردیف تعرفه ای گمرکی حداکثر ۸ رقم بیشتر نیست که تعداد زیادی از کالا در یک ردیف تعرفه ای قرار می گیرد که برخی با سوء استفاده از این ایراد تعرفه ای، کالای دیگری را وارد و با همان تعرفه ترخیص می‌کنند. مثلا با یک ردیف کالایی در گمرک امکان واردات مکمل غذایی وجود دارد، ولی ممکن است مکمل غذایی حیوانات هم در این سازوکار وارد شود. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای دنیا، تعداد ردیف و ارقام گمرکی به جای ۸ رقم، ۱۲ رقم شده است. یعنی جزئیات بیشتری در این باره لحاظ شده است و برای هر کالایی یک کد در نظر گرفته اند. در ایران ممکن است ۵۰ قلم کالای مختلف مثلا در زمینه مکمل در یک ردیف گمرکی قرار بگیرد. بعد هم که ثبت سفارش می شود، کسی متوجه نمی شود که این مکمل غذایی برای چه مصرفی وارد می شود. و به نوعی زمینه را برای قاچاق کالاها مساعد می‌کند.
طبق اظهارات وی: نوع تعرفه بندی گمرک ایراد دارد و به راحتی از مبادی رسمی کالای غیرضرور وارد می شود. به اسم کالای ضروری، کالایی وارد می شود که به نوعی لوکس و غیرضروری است.
دکتر حسینی همچنین گفت: بخشی از کالای لوکس و غیرضروری نیز با توجه به موقعیت جغرافیایی با کشورهای همسابه، به صورت قاچاق وارد می شود، زیرا تقاضا نیز برای آن وجود دارد. وقتی شما ورود کالایی را ممنوع می کنید و کالای جانشین هم برای آن وجود ندارد، طبیعی هست که تقاضا به سمت کالای قاجاق ایجاد شود.
ترانزیت به عراق، و بازگشت دوباره به ایران
وی افزود، در حال حاضر سالانه رسما ۳ میلیارد دلار کالا به صورت ترانزیت به کردستان عراق می رود و با توجه به تقاضای واقعی در کردستان عراق، بخشی از این کالاها دوباره به اسم کوله بری و قاچاق به کشور بر می‌گردد. به عبارت دیگر یک محاسبه ساده نشان می دهد که این حجم از کالایی که به کردستان عراق ترانزیت می شود، بخشی از آن، دوباره توسط عده ای در مرزها به داخل کشور برمی گردد.
حسینی در پاسخ به این سوال که چرا این نوع کالاها در بازار داخلی شهرهایی نظیر تهران مشاهده می شود اظهار داشت: متاسفانه شبکه توزیع و اتاق اصناف در داخل کشور در جهت مقابله با ورود و توزیع کالای قاچاق همکاری خوبی ندارند و اجازه ورود و توزیع این کالاها را به نوعی داده اند.
عدم وجود نظارت کارا
این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: مثلا در ترکیه، هیچ سوپرمارکتی حق ندارد کالای غیراستاندارد بفروشد، یعنی فروشکاه‌ها فقط کالای استاندارد دارند. ولی در ایران در نبود نظارت و برخورد با فروشگاه ها، بسیاری از کالاهای قاچاق مشاهده می شود.
به گفته وی، بخشی را ضابطه مند نکردیم، بخشی را هم نظارت نداریم. یعنی شبکه توزیع را باید از قاچاقچی بگیریم و شبکه توزیع را برای سواستفاده کنندگان ناامن کنیم. متاسفانه گفته می شود که در مرزها جلوی واردات گرفته می شود، منتهی وقتی وارد شد دیگر شبکه توزیع و اصناف، نظارت دقیق و شفافی ندارند. در نتیجه کالای قاچاق در فروشگاه های مختلف مشاهده می شود.
حسینی در پایان ضمن تاکید بر مقابله با ورود و توزیع کالای قاچاق در کشور افزود: باید در ثبت سفارش کالاها نظارت جدی شود تا بعدا مشاهد نشود که کالایی وارد شده است که در شرایط کنونی برای اقتصاد کشور ضروری نبوده است. هرچند فساد را هم در سیستم ها نمی توان منکر شد.