چین به عنوان یک کشور قدرتمند، دومین اقتصاد جهان و بزرگترین رقیب امریکا مدتی است در راستای موازنه قدرت با ایالات متحده و تامین انرژی مورد نیازش به دنبال حضوری پررنگ در خاورمیانه است و به نظر می‌رسد قرارداد ۲۵ساله همکاری ایران و چین راهکار مناسب جهت برقراری ارتباط بلند مدت بین دو کشور است. در این قرارداد سوالات و ابهامات فراوانی وجود دارد از جمله این که این قرارداد بلند مدت چه منافع و چه چالش‌هایی برای اقتصاد ایران به وجود خواهد آورد؟ و حال که قرار است ایران نفت خام این کشور را به مدت ۲۵ سال تامین نماید در عوض کشور چین چه سهمی در رشد اقتصاد ایران خواهد داشت؟ آیا این همکاری ۲۵ ساله فرصت خوبی برای کم کردن اثر تحریم‌های ناجوانمردانه و سرعت بخشیدن به صادرات فرآورده‌های نفتی به چین می‌باشد چرا که در طی چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های آمریکا کشورهای روسیه و عربستان سهم صادرات نفت را از ایران ربوده‌اند و از همه مهم‌تر برای منابع ارزی ایران که در کشور چین بلوکه شده است چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند در شرایطی که تحریم‌های ایالات متحده امریکا علیه ایران در راستای اعمال استراتژی فشار حداکثری به بیشترین میزان خود رسیده است، توافق بلندمدت با چین می تواند به ابزاری برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها و فشار فزاینده اقتصادی بر جمهوری اسلامی ایران تبدیل شود اما کشوری مثل ایران که زیرساخت‌های علمی و بسترهای فناوری برای اخذ دانش را به قدر کافی ندارد، نمی‌تواند آن طور که باید تعاملات مؤثری با همچنین کشوری داشته باشد و بعید به نظر نمی‌رسد که در این میان ایران تنها منابع طبیعی و انسانی خود را در اختیار چین قرار دهد.
سخن آخر اینکه افزایش قدرت چانه زنی ایران در منطقه و نظام بین‌الملل با توجه به انعقاد این قرارداد، حجم بالای سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، حمل و نقل و توسعه راه جدید ابریشم و بالا بردن قدرت حضور چین در مقابل آمریکا در منطقه، کمک به توسعه قدرت نظامی و تجهیزات دفاعی با بهره‌گیری از جنگ افزارهای چینی و مهم‌تر از همه بی‌اثر کردن تحریم‌های ظالمانه آمریکا و فشار حداکثری آن‌ها می‌تواند جزو رهاوردهای قرارداد با چین باشد؛ اما نهایتا باید واقع بین بود و نباید فراموش کرد که سرانجام این قرارداد با توجه به اینکه این میزان سرمایه گذاری از سوی چین در حالی که در شرایط کنونی چین برای جلوگیری از تحریم حتی در صنایع عظیم نفتی ایران نیز سرمایه گذاری یا منابع ارزی چند ده میلیارد دلاری ایران را آزاد نمی‌کند قابل اعتماد نیست و باید این را در نظز گرفت که سلام گرگ بی طمع نیست!
پرهام پهلوان
دانشجوی کارشناسی اقتصاد دانشگاه تهران