تا چند روز دیگر و با آغاز سال میلادی جدید، استانداردهای سازمان بینالمللی دریانوردی نیز تغییر میکند. یکی از این تغییرات که با هدف کاهش انتشار گازهای آلاینده انجام میگیرد، ممنوعیت استفاده از سوختهای با گوگرد بالا توسط کشتیهاست. بر این اساس سوخت کشتیها دیگر نمیتواند درصد بالای گوگرد داشته باشد و باید از ۳/۵ درصد فعلی به زیر نیم درصد کاهش پیدا کند. این در حالی است که اغلب پالایشگاههای ایران بهدلیل آنکه بر اساس نفت سنگین و گوگردزدایی از بنزین و گازوئیل تولیدی، طراحی شدهاند، نفت کوره را با سولفور بالایی تولید میکنند و تغییرات استانداردهای سازمان بینالمللی دریانوردی از آغاز سال ۲۰۲۰ میتواند دردسر جدیدی برای صنعت پالایش ایران ایجاد کند.
استانداردهای سوخت جدید سراسر زنجیره تأمین صنعت کشتیرانی از تولیدکنندگان نفت خام گرفته تا پالایشگاهها و معاملهگران و مصرفکنندگان نهایی کالاهای حمل شده توسط کشتیها را با شوک عظیمی روبهرو خواهد کرد.
با وجود هدف مثبت و سازندهای که این تغییر دنبال میکند اما موانع جدی بر سر راه آن قرار دارد که یکی از مهمترین این موانع، نبود زیرساخت لازم برای تولید نفتکوره کمسولفور است. براساس مقررات جدید، قرار است نفتکوره دارای سولفور اندک(LSFO) جای تقاضا برای نفتکوره با سولفور بالا(HSFO) را بگیرد اما این در حالی است که صنعت کشتیرانی دنیا روزانه حدود ۳/۵ میلیون بشکه HSFO مصرف میکند و پالایشگاهها در سراسر جهان قرار است تنها ۱/۵ میلیون بشکه در روز سوخت LSFO تولید کنند. بنابراین تولید نفتکوره با سولفور کم ۲ میلیون بشکه در روز کمتر از تقاضا خواهد بود و این باعث میشود تا همچنان تقاضا برای HSFO از طرف کشتیهایی که سیستم اسکرابر(سیستم حذف سولفور از خروجی موتور) را نصب کردهاند وجود داشته باشد.
از آنجایی که تولید فراوردهها با گوگرد پایین با نفت سبک و شیرین آسانتر است بنابراین انتظار میرود تقاضا برای نفتهای سنگین و ترش در جهان کاهش یابد. از طرفی با توجه به اینکه کشورهای خاورمیانه بیشتر تولیدکنندهی نفت ترش و سنگین هستند، این موضوع بازار نفت این کشورها را بشدت تحت تأثیر قرار خواهد داد. از سوی دیگر استاندارد جدید باعث میشود که نفتکوره تولید شده در این کشورها دیگر خریدار نداشته باشند و این موضوع میتواند بر صنعت پالایش این کشورها تأثیرگذار باشد زیرا در فرآیند پالایش امکان تغییر سریع وجود ندارد و از سوی دیگر نمیتوان نفتکوره تولید شده را ذخیره کرد و از همین رو ممکن است کل فرایند پالایش با کاهش تولید روبهرو شود و تولید سایر فرآوردهها مانند بنزین و گازوئیل نیز تحت تأثیر قرار بگیرد.
اثرات استاندارد جدید بر صنعت پالایش ایران
در ایران، بیشترین تولید مربوط به نفت خام سنگین و ترش است و پالایشگاههای نفت کشور نیز بر اساس همین نفت طراحی شدهاند. ایران در سالهای اخیر با اجرای طرحهای بهبود کیفیت تولید فرآوردههای نفتی تلاش کرده تا گوگرد موجود در بنزین و گازوئیل را به حداقل برساند اما در مورد نفتکوره همچنان مشکلاتی وجود دارد.