چندین ماه پیش موضوع مالیات از سود سپرده های بانکی مطرح شد، ولی وزیر اقتصاد در واکنش به این خبر گفت: در طرح قانون مالیات‌های مستقیم تاکنون چنین موضوعی مطرح و بررسی نشده است. به تازگی سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه بیان کرده: در کمیسیون تلفیق پیشنهاد دادیم از سپرده های بالای یک میلیارد تومان در سال یک درصد مالیات اخذ شود.
بعد از تحریم های شدیدی که علیه صادرات نفت ایران اعمال شد و درآمدهای نفتی دولت به شدت کاهش پیدا کرد، افزایش درآمدهای مالیاتی یکی از اصلی ترین گزینه ها برای جبران کاهش درآمدهای نفتی اعلام شد.
با رونمایی از لایحه بودجه سال آینده مشخص شد که دولت برای سال ۹۹ از محل مالیات ستانی درآمدی در حدود ۱۷۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته است که این رقم در مقایسه با درآمدهای مالیاتی مصوب در بودجه سال ۹۸، رشد ۲۵ درصدی را نشان می داد.
با شروع بررسی لایحه بودجه سال ۹۹ در کمیسیون تلفیق بودجه، سعی شد تا پایه های مالیاتی گسترش یابد تا دولت بتواند آنچه را که برای درآمدهای مالیاتی در سال آینده در نظر گرفته است را محقق سازد. به همین منظور، به تازگی دوباره موضوع مالیات ستانی از سپرده های بانکی از سوی هادی قوامی سخنگوی کمیسیون تلفیق بودجه مطرح شد.
موضوعی که در آبان ماه سال جاری نیز مطرح شده بود اما فرهاد دژپسند وزیر اقتصاد، آن را رد کرده بود. در اوایل آبان ماه سال جاری طی خبری اعلام شد سازمان امور مالیاتی و وزارت امور اقتصادی و دارایی تصمیم به اخذ مالیات از سود سپرده های بانکی و سود سهام دارند. در این خبر آمده بود: در متن پیش نویس اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم پیش بینی شده که دولت بتواند از محل اخذ مالیات از سود سپرده های بانکی و سود سهام درآمدی به میزان ۲۰ تا ۳۰ هزار میلیارد تومان داشته باشد
ارزش سپرده های بانکی در کل چقدر است؟ چند درصد از نقدینگی را به خود اختصاص می دهد؟
آنچه به عنوان رسمی و بر اساس گزارش های بانک مرکزی می توان گفت تا خرداد ماه سال جاری میزان نقدینگی ۱۹۸۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
نقدینگی خود از دو بخش تشکیل شده است: پول و شبه پول. پول شامل سپرده های دیداری بخش غیردولتی نزد بانک ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، قرض الحسنه پس انداز و سپرده های متفرقه می باشد.
بنابراین با توجه به تعاریف بالا، شبه پول می تواند بیانگر میزان سپرده های بانکی باشد. در خرداد ماه سال جاری میزان شبه پول ۱۶۶۹ هزار میلیارد تومان گزارش شده است. این میزان ۸۴ درصد نقدینگی کشور می باشد.
هر چند که در خبر منتشر شده در آبان ماه، گویا همه سپرده های بانکی مشمول مالیات بودند اما در پیشنهادی که به تازگی در این باره مطرح شده است تنها سپرده های بانکی بالای یک میلیارد تومان مشمول مالیات می باشند. بنابراین تمام رقم شبه پول مشمول مالیات ستانی نمی باشند.
هادی قوامی سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی طی مصاحبه ای در مورخه ۳۰ دی ماه ۱۳۹۸ درباره دریافت مالیات از سود سپرده های کلان بانکی گفت: در کشور ایران متاسفانه سود سپرده‌های بانکی معافیت مالیاتی دارد. در همین راستا در کمیسیون تلفیق مجلس پیشنهاد دادیم که سپرده‌های پایین یک میلیارد تومان، همچنان معافیت مالیاتی داشته باشند ولی از سپرده‌های بیش از یک میلیارد تومان، یک درصد از سود سپرده و نه اصل سپرده، در سال مالیات اخذ شود.
چند درصد سپرده های بانکی بالای یک میلیارد تومان می باشد؟
ولی الله سیف رئیس کل سابق بانک مرکزی طی مصاحبه ای در ۹ شهریور ماه ۱۳۹۵ اعلام کرد: ۴۴۷ میلیون حساب بانکی وجود دارد که از این تعداد ۴۳۹ میلیون مربوط به به اشخاص حقیقی است.
با فرض ثابت بودن حساب‌های شخصی می توان گفت که بالغ بر ۴۳۹ هزار حساب بانکی متعلق به اشخاص حقیقی بالای یک میلیارد تومان موجودی دارند، بانک ها سالانه چقدر سود سپرده بانکی پرداخت می کنند و درآمد دولت از محل مالیات ستانی از سپرده ها با رقم های بزرگ چقدر خواهد بود؟
۸۰ درصد سپرده‌های بانکی، رقم‌های بزرگ است و در حال حاضر نظام بانکی سالانه ۴۰۰ هزار میلیارد تومان سود بابت سپرده‌ها به مردم پرداخت میکند. ۸۰ درصد این مبلغ، می‌شود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان. یک درصد این رقم ۳۲۰۰ میلیارد تومان می‌شود. یعنی دولت می‌تواند از راه اجرای این طرح سالانه ۳۲۰۰ میلیارد تومان درآمد داشته باشد که عدد قابل توجهی است.
مزایا و معایب مالیات از سود سپرده های بانکی میلیاردی چیست؟
از معایبی که برای مالیات ستانی از سپرده های بانکی از آن یاد می شود، خروج سپرده ها از بانک و برهم خوردن ثبات اقتصادی عنوان می شود. غلامرضا تاجگردون رئیس کمیسیون برنامه و بودجه طی مصاحبه ای گفت: در کشور ما که نرخ تورم ۴۰ درصد و سود سپرده حدود ۱۵ تا ۱۸ درصد است اگر بخواهیم از سود سپرده‌ها مالیات بگیریم پول‌ها از سیستم بانکی خارج می‌شود بنابراین این کار انجام نمی‌شود.
از مزایای مالیات ستانی از سپرده های بالای یک میلیارد تومان این است که به هر حال دولت درآمدی از این طریق به دست خواهد آورد که رقم تقریبی آن در سال ۳۲۰۰ میلیارد تومان برآورد می شود.
به گفته تعدادی از کارشناسان چون این مالیات از سود سپرده های بانکی و به میزان ناچیز یک درصد اخذ می شود حتی اگر باعث حرکت سرمابه ها از بانک به بازار طلا ،ارز و …. شود هم وقتی طرح مالیات بر عایدی سرمایه تصویب شود افراد پولشان را به هر کدام از موارد فوق تبدیل کنند باید مالیات بدهند لذا این طرح مناسب است.