بر اساس اطلاعات سایت «فلایت رادار بیست و چهار» که ترافیک هوایی جهان را به صورت زنده نشان میدهد، هم اکنون میزان پروازهای عبوری از آسمان ایران به کمتر از نصف کاهش یافته است.
نوروز سال ۱۳۹۵ بود که ایران با هدف جذب بیشتر پروازهای عبوری، ۷۵۰۰ کیلومتر راه هوایی جدید ایجاد کرد که شامل ۱۹ مسیر جدید داخلی و خارجی بود و از این رقم، ۱۴ مسیر آن بینالمللی بود.
مدیرعامل وقت شرکت فرودگاهها همان موقع اعلام کرد که برای افزایش راههای هوایی احتیاج به رفع گلوگاههایی دارد که باید با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح و شورای عالی امنیت ملی، نقاط بحرانی از بین برود و راههای جدید به بهرهبرداری برسد. شرکت فرودگاهها آن زمان با هدف اصلاح ساختار فضای کشور در برنامهای با عنوان «طرح مدیریت آسمان ایرانشهر» تلاش کرد به نقطه تعادل منطقهای تبدیل شود تا با کاهش مصرف سوخت، کاهش مصرف قطعه، کاهش زمان سفر، پروازهای عبوری بیشتری را جذب و درآمد ارزی کشور را از این محل افزایش دهد.
اتفاقات آن سالها نیز انگیزه رسیدن به این هدف را برای ایران بیشتر میکرد؛ جنگ داخلی اوکراین و سرنگونی پرواز شماره ۱۷ هواپیمایی مالزی بر فراز این کشور باعث شد تا خیلی از شرکتهای خارجی برای رسیدن به اروپا به سراغ آسمان ایران بیایند؛ همزمان جنگ داخلی در عراق و تحریم هوایی قطر از سوی چهار کشور باعث آن شده بود تا تمام پروازهای ایرلاینهای قطری برای تردد به آفریقا و اروپا از آسمان ایران عبور کنند.
شرکت فرودگاهها در سال ۹۵ با رسیدن رقم پروازهای عبوری از آسمان ایران به بیش از یک هزار پرواز در روز توانست در چندین ماه پیایی فقط از عبور پروازهای ایرلاین قطری ۵۱ میلیارد تومان به صورت ماهانه با نرخ ارز همان سال درآمد داشته باشد. به گفته مدیرعامل شرکت فرودگاهها، مبلغ درآمد حاصل از پروازهای عبوری سال گذشته (۱۳۹۷) یک هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بود که نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۱۴ درصد کاهش داشته است.
هم اکنون ازدحام ترافیک هوایی روی نوار پایینی حاشیه خلیج فارس نشان میدهد بسیاری از ایرلاین های خارجی از جمله هواپیمایی امارات پروازهای اروپایی خود را از آسمان کویت و عراق انجام میدهد؛ با این حال پرواز هواپیماهای قطر هنوز از آسمان ایران انجام میشود و میتوانیم به صورت زنده شاهد پروازهای این ایرلاین از فراز آسمان ایران باشیم.
بر اساس آخرین اطلاعاتی که «سیاوش امیرمکری» مدیرعامل شرکت فرودگاهها و ناوبری هوایی ایران آذرماه امسال از وضعیت پروازهای عبوری اعلام کرد، تعداد این پروازها بعد از وقفهای کوتاه در تابستان امسال مجددا افزایش یافت و اکنون روزانه به ۹۰۰ پرواز رسیده است اما مشاهده زنده ترافیک هوایی بر فراز آسمان ایران نشان میدهد که این رقم اکنون به کمتر از نصف کاهش یافته است.
پس از اتفاقات یک هفته اخیر و بهخصوص پس از بیانیه ستاد کل نیروهای مسلح در پی هدف قرارگرفتن سهوی هواپیمای مسافربری اوکراین توسط سیستم پدافند سپاه پاسداران بسیاری از کشورها طی هشداری به شرکتهای هواپیمایی خود اعلام نموده اند که تا حد امکان ضمن عدم استفاده از حریم هوایی جمهوری اسلامی ایران، شرایط احتیاطی لازم را در عبور از آسمان ایران رعایت نمایند.
به نظر میرسد اقتصاد ایران و به خصوص درآمدهای ارزی کشور از پروازهای عبوری از آسمان ایران در شرایط تحریمی و کسری بودجه سال آینده از تنشهای اخیر زیان دیده باشد و زمان بسیاری لازم است تا اعتماد دوباره ایرلاینهای بینالمللی به آسمان ایران بازگردانده شود. تا آن زمان ایران ناچار است بخش عمده درآمد ارزی خود از این محل را از دست داده ببیند.